بسم الله الرحمن الرحیم
تردیدى وجود ندارد که در نظام هستى، هیچ پدیده‌اى بى‌حکمت نیست، هرچند این حکمت، بر ما پوشیده مانده باشد. امام صادق علیه السّلام درباره حکمت بیمارى فرموده است: بیمارى بر چند گونه است: بیمارى آزمون، بیمارى کیفر و بیمارى‌اى که علّت مرگ قرار داده شده است. امام صادق علیه السّلام در این سخن، سه حکمت براى بیمارى ذکر کرده و این هر سه، بر دانش طب، ناشناخته است.
حکایت جالبى از امام صادق علیه السّلام نقل شده که امیر مؤمنان به بیمارى‌اى گرفتار شد. جمعى ایشان را عیادت کردند و از حال وى پرسیدند و گفتند: اى امیر مؤمنان، به چه حالتى شب را به روز درآوردى؟
امام علیه السّلام برخلاف عادت متعارف فرمود:
أصبحت بشرّ: با بدى شب را به صبح آورده‌ام.
آنان از این سخن، شگفت‌زده شدند و گفتند: سبحان اللّه! آیا این، سخن چون تویى است؟
امام علیه السّلام در پاسخ آنان فرمود: خداوند متعال مى‌فرماید: «وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیرِ فِتْنَةً وَ إِلَینا تُرْجَعُونَ» فالخیر: الصّحّة و الغنى، و الشرّ: المرض و الفقر، ابتلاء و اختبارا. یعنى در این سخن خداوند، خیر، همان تندرستى و بى‌نیازى، و شر نیز همان بیمارى و فقر است که آزمون و امتحان هستند.
منافع بیمارى در آموزه‌های اسلام
تأدیب: امام صادق علیه السّلام: اگر بنا بود هیچ درد و رنجى به انسان نرسد، به کدامین وسیله انسان از زشتى‌ها دامن در مى‌کشید و در برابر خداوند، فروتنى مى‌کرد و با مردم، مهربانى مى‌ورزید؟ آیا نمى‌بینى انسان، آن هنگام که دردى دامنگیرش مى‌شود، فروتن مى‌شود، و سر تسلیم فرود مى‌آورد و بر درگاه پروردگار خویش، عافیت مى‌جوید و دست به صدقه مى‌گشاید؟
امام صادق علیه السّلام- در دعاى خویش آن هنگام که بیمار شده بود-: خداوندا! این را نه [نشان] غضب، بلکه [مایه‌ى] ادب قرار ده.
پاداش دوران تندرستى: امام صادق علیه السّلام: پیامبر خدا، سر خود را به سوى آسمان بلند کرد و لبخند زد. پرسیدند: اى پیامبر خدا! دیدیم سر خویش را به سوى آسمان بلند کردى و لبخند زدى.
فرمود: «آرى! از دو فرشته در شگفت شدم که از آسمان به زمین آمدند و بند? مؤمن درستکارى را در جاى نماز خویش که همواره در آن نماز مى‌گزارد، جستند تا براى وى، عمل آن شب و روزش را بنویسند؛ امّا وى را در مصلّاى خویش نیافتند. پس به آسمان بازگشتند و گفتند: پروردگارا! فلان بند? مؤمنت را در مکان نمازش جستیم تا براى وى عملش را در آن روز و شب بنویسیم، ولى آنجا به او دست نیافتیم و او را در بند [بیمارى] تو دیدیم.
پس خداوند عزّ و جلّ [به آنان] فرمود: تا زمانى که بنده‌ام در بند من است؛ براى او در هر شب و روز، همانند آنچه در دوران تندرستى‌اش انجام مى‌داده است، بنویسید؛ چه، بر من است هنگامى که او را از آنچه در دوران تندرستى انجام مى‌داده، بازداشته‌ام، براى وى پاداش همان را بنویسم».
امام صادق علیه السّلام: چون در هر شامگاه، دو فرشتة بندة بیمار به آسمان مى‌روند، پروردگار- تبارک و تعالى- مى‌پرسد: «براى بنده‌ام در بیمارى‌اش چه نوشته‌اید؟».
مى‌گویند: نالیدن.
پس خداوند مى‌فرماید: «با بنده خویش، انصاف روا نداشته‌ام اگر او را در بازداشتى از بازداشت‌هاى خود بدارم و آن‌گاه، مانع نالیدن او شوم».
پس [به فرشتگان] مى‌فرماید: «براى بنده‌ام، همانند آن کارهاى نیکى را که در دوران تندرستى‌اش مى‌نوشتید، بنویسید و هیچ گناهى را بر او ننویسید تا هنگامى که وى را از بازداشت خویش، آزاد کنم؛ چراکه او اکنون، در زندانى از زندان‌هاى من است».
کفّاره: پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند: مَنِ ابتَلاهُ اللّهُ بِبَلاءٍ فی جَسَدِهِ؛ فَهُوَ لَهُ حِطَّةٌ. یعنی هر کس که خداوند، او را به گرفتارى جسمى بیازماید، آن گرفتارى برایش مایه فرو ریختن گناهان است.
همچنین ایشان در روایتی دیگر می‌فرمایند: إنَّ المُؤمِنَ إذا أصابَهُ السُّقمُ، ثُمَّ أعفاهُ اللّهُ مِنهُ، کانَ کَفّارَةً لِما مَضى مِن ذُنوبِهِ و مَوعِظَةً لَهُ فیما یستَقبِلُ. انسان مؤمن، چون بیمارى به وى برسد و خداوند، او را عافیت دهد، این بیمارى، کفّاره گناهان گذشته او و مایه اندرز براى آینده اوست.
هدی? الهی: پیامبر (صلی الله علیه و اله) فرمودند: الأَمراضُ هَدایا مِنَ اللّهِ عز و جل لِلعَبدِ، فَأَحَبُّ العِبادِ إلَى اللّهِ أکثَرُهُم هَدِیةً. بیمارى، هدیه‌هایى از جانب خداوند عزّوجل به بنده (مومنان) است. پس محبوب‌ترینِ بندگان نزد خداوند، کسى است که بیشترین هدیه به وى رسیده باشد.
وظایف بیماران
پنهان داشتن بیمارى: به نقل از ابن ابى عمیر، از یکى از یاران امام صادق علیه السّلام:
امام صادق علیه السّلام فرمود: «هرکس سه روز بیمار باشد و آن را پنهان کند و هیچکس را از آن آگاه نسازد، خداوند براى او گوشتى بهتر از آن گوشت [که در بیمارى از دست رفته است]، خونى بهتر از خونش، پوستى بهتر از پوست وى
و مویى بهتر از موى وى، جایگزین مى‌کند».
پرسیدم: فدایت شوم! چگونه جایگزین مى‌سازد؟
فرمود: «براى او گوشت، خون، پوست و مویى را جایگزین مى‌کند که با آنها گناه نکرده است».
شکیبایى: امام صادق علیه السّلام- هنگامى که از ایشان درباره تعریف شکوه از سوى بیمار پرسیده شد، فرمودند: گاه شخص مى‌گوید: «امروز، تب دارم» و «دیشب، بیدار ماندم». این سخن او، راست است و شکوه نیست. شکوه، تنها آن است که بگوید: «به چیزى مبتلا شدم که هیچکس، بدان گرفتار نیامده است»؛ و بگوید:
«چیزى دامنگیرم شده که دامنگیر هیچکس دیگر نشده است»؛ امّا شکوه آن نیست که بگوید: «دیشب، بیدار بودم» و «امروز، تب دارم»، یا سخنى دیگر از این قبیل.
سپاسگزارى: به نقل از عرزمى، از پدرش، از امام صادق علیه السّلام-: «هرکس شبى بیمار باشد و این بیمارى را به جان بپذیرد و سپاس آن را به درگاه خداوند بگزارد، آن شب، برایش همانند عبادت شصت سال است».
از امام علیه السّلام پرسیدم: پذیرفتن بیمارى چیست؟
فرمود: «بر آن شکیبایى کند، دیگران را از آنچه در این شب بیمارى بر او گذشته است، خبر ندهد، و چون شب را به صبح آورد، خداوند را بر آنچه بوده است، سپاس گوید».
صدقه دادن: امام صادق علیه السّلام: مستحب است بیمار به دست خود، صدقه‌اى به سائل بدهد و از او بخواهد براى وى، دعا کند.
دعا کردن: امام صادق علیه السّلام- دعاى ایشان به هنگام بیمارى-: خداوندا! تو خود، کسانى را سرزنش کردى و فرمودى: «بگو کسانى را که به جاى خداوند به خدایى مى‌پنداشته‌اید، فراخوانید تا ببینید که نه نمى‌توانند سختى‌اى از شما بگشایند، و نه شما را به حالتى دیگر درآورند». پس اى آنکه هیچکس جز او نتواند سختى‌اى از من بگشاید و مرا به حالتى دیگر ببرد! بر محمّد و خاندانش درود فرست، و سختى را از من بگشاى و آن را به سوى کسانى ببر که در کنار تو- که خدایى جز تو نیست- خدایى دیگر را مى‌خوانند.
منبع : متن زندگی
:: برچسب‌ها:
متن زندگی
درمان
